شرکت خدمات تجارت

پیامبر اعظم، آغازگر تغییر در فرهنگ جهانی

آن روز که در غار حرا ندا بر پیامبر (ص) آمد که بخوان، رسالت نبوی با پیام خروج انسان از ظلمات و حرکت به سوی نور آغاز شد. روز مبعث، روز برانگیختن خردهایی است که در تابوت خُرافه گرایی، هوس پرستی و جهل پیشگی دفن شده بود. روز مبعث روز تولّد عاطفه هاست؛ عاطفه‌هایی که در رقص شمشیر‌ها زخمی می‌شد و در جنگل نیزه‌ها جان می‌باخت.

آن روز‌ها، دخترکان معصوم به جای آغوش گرم مادر، در دامان سرد خاک می‌خفتند. جوانان بلندقامت، در جنگ جهالت‌ها، جان به بارش تیر‌ها می‌دادند و زنان بی‌پناه، در بند اسارت می‌زیستند. آه که چه خارهایی به پای بشریّت می‌خلید و چه زخم‌هایی دل عاطفه‌ها را می‌خَست. روز مبعث، روز مرگ قساوت‌ها و شرارت‌ها بود؛ روز مرگ کرامت‌هایی که به پای بت‌ها قربانی می‌شد؛ روز مرگ جهل و شرک و پرستش‌های ناروا بود.
روز مبعث، روز میلاد ارزش هاست؛ ارزش‌هایی که زنده به گور می‌شد و اصالت‌هایی که در بستر احتضار رو به خاموشی می‌رفت. در آن روز، بذر عشق و مهر ورزیدن و مهربان زیستن در دشت تفتیده دل‌ها پاشیده شد و هزاران هزار گل عاطفه از آن رویید. لبخند بر لب‌ها نشست دست گرم نوازش بر سر یتیمان کشیده شد. شمشیرهای خشونت زنگار گرفت و سفره محبت آغوش گشود. نوع دوستی بنیاد یافت و کینه توزی جان باخت. از چشمه چشم‌ها مهر جوشید و در دریای سینه‌ها عشق خروشید. زندگی زیبا و بودن تماشایی شد.
بشر چه در عصر بعثت و چه پس از آن تشنه حقایقی بود که از زبان وحی بیان می‌شد و چون این دستور‌ها و راهنمایی‌های هدایتگرانه بر اساس‌‌ همان سه محور اصلی زندگی بشر بود، توانست چه در عصر بعثت و چه پس از آن و حتی اکنون که ۱۴ قرن از بیان آن‌ها گذشته است، پاسخ دهد.
وقتی انسان‌ها شاهد بودند اسلام مجال ایفای نقش به فطرت و عقل داد، به سمت آن گرایش پیدا کردند. در واقع اسلام و فرهنگ اسلامی به بشر مجال ساختن زندگی متعالی براساس نیاز‌ها و خواسته‌های واقعی‌اش را داد به همین دلیل رویکرد مردم چه در عصر بعثت و چه پس از آن قابل توجه است.
البته کسانی که منافع مادی خود را در خطر می‌دیدند، با این حرکت انقلابی پیامبر ـ صلی الله علیه و آله ـ که تحول روحی عظیمی را در بسیاری از افراد به وجود آورد، مخالفت نمودند و سنگ اندازیهای زیادی هم داشتند و حتی به فرهنگ سازی انفعالی در برابر فرهنگ ناب اسلام پرداختند، چون انسان هایی که به کنه وجودی خودشان پی برده بودند دیگر در مقابل تحقیرهای آنان که منافی با شخصیت انسانیشان بود ایستادگی می‌کردند.
لذا بیشترین کسانی که علیه پیامبران واکنش داشتند و قیام کردند، بزرگان اقوام بودند و بیشترین کسانی که به اسلام پناه آورده بودند و در سایه اسلام شخصیت یافته بودند، رنج کشیدگان و مظلومین سابق جامعه بودند، زیرا ساخت زندگی بر اساس نیاز‌ها، آرزو‌ها و با اختیار و انتخاب خود، آرزوی هر انسانی است.

ابزارهای انقلاب فرهنگی پیامبر
پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه وآله ـ همچون سایر انبیای الهی، بشر را به سمت خود‌شناسی و سپس خودسازی تشویق می‌کردند و روح هر انسانی خواستار استقلال در انتخاب و اختیار در گزینش نوع زندگی است، اما این استقلال و اختیار به معنای کنارگیری از هدایت‌های پیامبر نبوده و نیست. لذا ارجاع بشر به فطرت خود، توجه و اهتمام به احکام و هدایت عقلی، تکوینی، تشریعی و فطری از ابزار هدایت بشر توسط پیامبر و ایجاد تغییر فرهنگی بوده است.
ابزار مهم دیگری که پیامبران و بویژه پیامبر اسلام در ایجاد این تغییر از آن بهره جستند، استفاده از وزیران، مدیران و کارگزاران لایق است. انتخاب وزیر مطلع بر امور از ویژگی‌های مۆمنان است، چون مۆمنان صلاح و منفعت جامعه و دیگران و خود را مد نظر دارند و این‌‌ همان معنای ایمان واقعی است.
انتخاب این ویژگی برای وزیران یک پیامبر احتمال هر گونه سوءظن، خطا در ولایتمداری و مصلحت خواهی برای پیروان آن پیامبر را کاهش و حتی به صفر می‌رساند و شبهات احتمالی را از بین می‌برد. لذا بهترین ابزار برای تحقق اهداف پیامبران در همین نکته نهفته است، یعنی انتخاب وصی، وزیر و جانشین اصلح، اطمینان و اعتماد به وزیر و داشتن ایمان به عملکرد کسی که بر مبنای آنچه گفته شد انتخاب شده است؛ هر چند نقش نظارت بر عملکرد وزرا نیز باید پررنگ‌تر از آنچه بیان شد مدنظر قرار گیرد.
یکی دیگر از ابزارهای مورد استفاده در این راستا، محبت و رأفت پیامبر اکزم ـ صلی الله علیه وآله ـ نسبت به سایرین است. این ویژگی هر انسانی است که نسبت به محبت خالصانه و رأفت پدرانه یک سرپرست کرنش نشان می‌دهد. پیامبر ـ صلی الله علیه وآله ـ با استفاده از خصلت و خلق نیکوی خویش، آنچه را در لوای دستورهای الهی مد نظر داشتند به دیگران منتقل نمودند و آن مسایل و مطالب در ذهن مخاطبین ثبت و تثبیت شد، مگر آنهایی که دلهایی بیمار داشتند.

شیوه تبلیغی پیامبر
پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه وآله ـ تبلیغ رسالت خود را با دعوت از راه گفت وگو و بر اساس استدلال آغاز کردند. در آیات قرآنکه تعیین کننده مسیر حرکت زندگی همه مسلمانان بوده و هست، از چه واژه‌هایی بیشتر استفاده می‌شود؟ «یتدبرون»، «یتفکرون»، «یعقلون» و...، واژه‌هایی هستند که در اکثر آیات قرآن، مردم را به تفکر، تدبر و تعقل در آیات الهی و مخلوقات پروردگار دعوت و آن‌ها را به نوعی با استدلال و با دلالت سخن گفتن، آشنا و دعوت می‌کنند. شیوه پیامبر در ابلاغ رسالتشان نیز همین شیوه بود، اما در مقابل، دشمنان پیامبر، وقتی در مقابل این فرهنگ بزرگ توان ایستادگی نداشتند، به مقابله منفی می‌پرداختند و اتهام ساحر بودن و... را به شخص پیامبر وارد می‌کردند.
در واقع ستیز آن‌ها، ستیز فرهنگی نبود، زیرا آن‌ها دارای فرهنگ به معنای واقعی نبودند، بلکه خرده فرهنگهای برخاسته از ایده‌های باطلشان تعیین کننده مسیر زندگیشان بود، لذا آن‌ها توان مقابله فرهنگی نداشتند و به گواه و روایت تاریخ در آن موضع شکست خوردند، به همین دلیل دست به برخورد مسلحانه می‌زدند.

منبع: تابناك

• < قبلی
• بعدی >