این یک دقیقه‌ی روشنی‌بخش را درک کنیم
- توضیحات
- دسته: مجله خبري
- منتشر شده در 30 آذر 1394
- نوشته شده توسط فن آوري اطلاعات
- بازدید: 2290
امشب یلدا است، بزرگترین شب سال، شب دور هم‌نشینی و گل گفتن و گل‌شنفتن، شب حافظ‌خوانی و دیدار بزرگ‌ترها، بزرگ‌ترهایی که هیچگاه مانند امروز صدای موبایل‌ها و آهنگ‌های تلگرام و واتساپ مانع آن نشد تا چهره در چهره‌ی همدیگر شب زایش خورشید را جشن بگیرند و صله‌ی رحم را به معنای واقعی در این شب ارجمند به جا آورند.
برای یک شب هم که شده می‌توان با صرف «گردو، بادام و قیصی»، «گندم شیر»، «عصاره خرما و کنجد» و «حلوای خرما و کشک سائیده» یلدایمان را به صبح برسانیم و از تشریفاتی که مانع صله‌ی رحم شده‌اند دوری گزینیم و همدیگر را با غزلی از حافظ پذیرایی کنیم، شاید این غزل آمد:
روز وصل دوست‌داران یاد باد
این یک دقیقه را قدر بدانیم. این دقایق روشنی‌بخش است.
«یلدا» برگرفته از واژه‌ای سریانی به معنای «زایش» و «تولد» است. ابوریحان بیرونی از این جشن با نام «میلاد اکبر» نام برده و منظور از آن را «میلاد خورشید» دانسته‌است. در آثارالباقیه بیرونی از روز اول دی ماه، با عنوان «خور» نیز یاد شده‌است و در قانون مسعودی نسخه موزه بریتانیا در لندن، «خُره روز» ثبت شده، اگرچه در برخی منابع دیگر «خرم روز» نامیده شده است.
چلّه، دو موقعیت گاه‌شمارانه در طول یک سال خورشیدی با کارکردهای فرهنگ عامه، یکی در آغاز تابستان(تیرماه) و دیگری در آغاز زمستان (دی‌ماه)، هریک متشکل از دو بخش بزرگ(چهل روز) و کوچک(بیست روز) است.
واژه چلّه برگرفته از چهل(معین، ذیل واژه) و مخفف«چهله» و صرفاً نشان‌دهنده گذشت یک دوره زمانی معین است.
دکتر «حبیب‌الله محمودیان»، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد ایلام، به ایسنا گفت: چون فردای شب یلدا، روشنایی بر ظلمت غالب و روز طولانی می‌شود، ایرانیان تولد دوباره‌ی خورشید را که مظهر روشنایی است جشن می‌گیرند و از این فرصت نیز برای برطرف کردن کدورت‌ها بهره می‌گیرند.
وی ادامه داد: ایرانیان در طول دوران مختلف تاریخی، با تفکر و تدبر و اندیشه‌ی خود توانسته است نقش عمده‌ای در تحولات تمدنی و فرهنگی منطقه ایفا کند، فرهنگ و تمدنی که دارای ارزش‌ها وهنجارهای متعالی انسانی بوده است و مردمان این سرزمین در دوران مختلف تلاش کرده‌اند تا در همه‌ی احوال، نماد هنر و تمدن برای ساکنان نجد ایران و تمدن‌های هم‌جوار باشند.
محمودیان تصریح کرد: بیشتر جشن‌ها و آئین‌های ایرانیان در طول دوره‌های مختلف، نماد وحدت، همدلی، شادابی، عطوفت و مهربانی بوده است و ایرانیان در دوره‌ی اسلامی نیز با پذیرش اسلام بزرگترین خدمات را به علم، هنر، فرهنگ و تمدن اسلامی ارائه کرده‌اند.
مدیرگروه باستان‌شناسی دانشگاه آزاد ایلام گفت: علماء، دانشمندان و هنرمندان ایرانی در قرون اولیه‌ی اسلامی سهم بزرگی در غنای فرهنگ و تمدن اسلامی داشته‌اند. اطباء، ریاضیدانان، مورخان، علمای علوم فیزیک، شیمی، نجوم، هیئت، صنعت‌گران، معماران و هنرمندان از سرزمین ایران بودند که قدرت و توان علمی و فرهنگی مسلمانان را ارتقاء بخشیدند. بهره‌گیری ایرانیان از علم نجوم و محاسبات مختلف در رابطه با صور فلکی، آئین‌ها و جشن‌های مرتبط با فصول و تغییرات و تحولات در پدیده‌های منظم کیهانی با توجه به موقعیت‌ها و شرایط خاص مکانی، نشانه‌ی تفکر و تدبر عنصر ایرانی در تحولات علمی و فرهنگی است. ایرانیان در هر عصر و زمانی از اعیاد و آئین‌های رایج در سرزمین بزرگ و متمدن ایران، برای اشاعه‌ی ارزش‌ها و هنجارهای انسانی بهره جسته‌اند.
وی تصریح کرد: یلدا از جمله آئین‌های ملی ایرانیان است که در موقعیت خاص زمانی و در پایان آخرین روز از فصل پاییز و نخستین روز از فصل زمستان برگزار می‌شود. در دوران کهن، شب مظهر تاریکی و تباهی و وحشت بوده و اغلب سعی می‌کردند که شب هنگام با افروختن آتش و افزودن نور، خانه روشن باشد. تا پلیدی و تباهی در آن راه نیابد. شب یلدا طولانی‌ترین شب‌هاست.
محمودیان گفت: چون فردای این شب روشنایی بر ظلمت غالب و روز طولانی می‌شود، ایرانیان تولد دوباره‌ی خورشید را که مظهر روشنایی است جشن می‌گیرند و این مراسم تبدیل به شب‌نشینی فامیل و بستگان و برطرف کردن کدورت‌ها می‌شود که در دنیای سرسام گرفته‌ی امروز از نیازهای زندگی اجتماعی است.
وی یکی از سنن قدیمی ایران زمین را آئین مهر نام برد و گفت: پادشاهان در روز اول دی‌ماه هر سال برای دور نشدن از مردم و بیان این‌که از مردم خود جدا نیستند از تاج و تخت حکمرانی خود جدا می‌شدند و تمام آن شب و روز را در میان مردم می‌گذراندند.
محمودیان با بیان این‌که ایلامیان نیز از قدیم‌الایام این شب را که همراه با برکت، تندرستی، فراوانی، شادکامی و صله‌رحم است بزرگ داشته‌اند، خاطرنشان کرد: مهم‌ترین پیامد اجتماعی شب یلدا دورهم‌نشینی و به‌جا آوردن صله‌رحم و احترام به بزرگترهای خانواده است.
وی گفت: استان ایلام از دوران گذشته تا حالا شب یلدا را با متل‌گویی و داستان‌خوانی رستم و سهراب و به‌خصوص شاهنامه‌خوانی به زبان کردی سپری کرده‌اند این شب‌نشینی همراه با خوردن میوه‌های خارج از فصل و آجیل‌های محلی هم‌چون«گردو، بادام و قیصی»، «گندم شیر»، «عصاره خرما و کنجد» و «حلوای خرما و کشک سائیده» است.
مدرس دانشگاه آزاد اسلامی ایلام خاطرنشان کرد: پیام یلدا این است که با تحمل سختی‌ها به سرمنزل مقصود و روشنایی می‌رسید.
منبع: خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)